Том 11 № 4 (2025): MOLIYA VA BANKISHI
Nashr maqolalari

FINTECH RIVOJLANISHI VA OPERATSION XAVFNING QIYOSIY TAHLILI: “CLICK” VA “PAYME” MISOLIDA

Bekzod Xamidov
Bank-Moliya akademiyasi

Nashr qilingan 2025-12-19

Iqtibos

Xamidov, B. (2025). FINTECH RIVOJLANISHI VA OPERATSION XAVFNING QIYOSIY TAHLILI: “CLICK” VA “PAYME” MISOLIDA. MOLIYA VA BANK ISHI, 11(4), 44–48. Retrieved from https://journal.bfa.uz/index.php/bfaj/article/view/370

Аннотация

Mazkur maqolada moliyaviy texnologiyalar (fintech) sohasi global hamda
mahalliy miqyosda iqtisodiy o’sish, moliyaviy inklyuziya hamda raqamli
transformatsiya uchun asosiy katalizator sifatida qabul qilinmoqda.
O’zbekistonda “Click” va “Payme” kabi raqamli to’lov platformalari tez
sur’atda rivojlanib, aholining aksariyat qismini qamrab olgan. Shu bilan
birga, raqamli tizimlarning keng tarqalishi operatsion xavflarnikiberhujumlar, tizim nosozliklari, regulyatorlik talablari hamda inson
xatosi kabi omillarni kuchaytirmoqda. Ushbu maqola O’zbekistondagi
ikkita yetakchi fintech platformasi -“Click” va “Payme”ni operatsion xavflar
nuqtai nazaridan qiyosiy tahlil qilish orqali ularning barqarorligi,
xavfsizlik tizimlari hamda xavfni boshqarish samaradorligini baholashga
qaratilgan. Tadqiqot natijalari sifatida ikkala platforma ham operatsion
xavflarga duch kelgan bo’lsa-da, Payme AI asosidagi monitoring tizimi va
Uzum ekotizimiga integratsiyasi tufayli ba’zi jihatlarda afzallikka ega
ekanligi ko’rsatildi. Shu bilan birga, tizimning markazlashtirilgan tuzilishi,
regulyatorlik muhitidagi noaniqlik hamda foydalanuvchi savodxonligi
yetishmovchiligi kabi umumiy xavflar ham aniqlandi.

Библиографические ссылки

  1. Arner D. W., Barberis J., Buckley R. P. The evolution of fintech: A new
  2. post-crisis paradigm? // Georgetown Journal of International Law. –
  3. – Vol. 47, № 4. – P. 1271–1319.
  4. Basel Committee on Banking Supervision (BCBS). Principles for the
  5. sound management of operational risk. – Basel: Bank for
  6. International Settlements, 2021. – 42 p. – URL:
  7. https://www.bis.org/bcbs/publ/d516.htm (sana: 15.12.2025).
  8. CB Insights. State of fintech 2024: Market trends and investment
  9. outlook. – New York: CB Insights, 2024. – 68 p. – URL:
  10. https://www.cbinsights.com/research/report/fintech-trends2024/ (sana: 16.12.2025).
  11. Click UZ. Annual security and transparency report 2023. – Toshkent:
  12. Click UZ, 2023. – 32 p. – URL: https://click.uz/transparency (sana:
  13. 12.2025).
  14. Creswell J. W., Plano Clark V. L. Designing and conducting mixed
  15. methods research. – 3rd ed. – Los Angeles: SAGE Publications, 2017.
  16. – 456 p.
  17. Gomber P., Kauffman R. J., Parker C., Weber B. W. On the fintech
  18. revolution: Interpreting the forces of innovation, disruption, and
  19. transformation in financial services // Journal of Management
  20. Information Systems. – 2018. – Vol. 35, № 1. – P. 220–265. – DOI:
  21. 1080/07421222.2018.1440766.
  22. Google Play Store. Click – Mobile payment app: User reviews. – 2024.
  23. – URL: https://play.google.com/store/apps/details?id=uz.click
  24. (sana: 12.12.2025).
  25. MyFinance.uz. User reviews and complaints regarding Click and
  26. Payme services [Elektron resurs]. – 2023–2024. – URL:
  27. https://myfinance.uz/forum (sana: 14.12.2025).
  28. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki. Elektron to‘lov tizimlari
  29. to‘g‘risidagi nizom (№ 3456-son qaror). – Toshkent: O‘zR MB, 2023.
  30. – 18 b.
  31. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki. Raqamli moliyaviy
  32. inklyuziya va operatsion xavflarni kuzatish bo‘yicha hisobot (2020–
  33. . – Toshkent: O‘zR MB, 2024. – 45 b.
  34. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi. Fintech sohasini
  35. rivojlantirish strategiyasi (2022–2026). – Toshkent: VM, 2022. – 24
  36. b.
  37. Stake R. E. The art of case study research. – Thousand Oaks: SAGE
  38. Publications, 1995. – 184 p.
  39. Uzum Holding. Uzum ESG va xavfsizlik shaffoflik hisoboti 2024. –
  40. Toshkent: Uzum Holding, 2024. – 56 b. – URL:
  41. https://uzum.uz/en/transparency (sana: 11.12.2025).
  42. World Bank. Fintech in emerging markets: Opportunities, risks, and
  43. policy implications. – Washington, DC: World Bank Group, 2023. –
  44. p. – DOI: 10.1596/978-1-4648-1987-2.
  45. Yin R. K. Case study research and applications: Design and methods.
  46. – 6th ed. – Los Angeles: SAGE Publications, 2018. – 320 p.
  47. Apple App Store. Payme – Payments & Transfers: User reviews. –
  48. – URL: https://apps.apple.com/uz/app/payme (sana:
  49. 12.2025).