Nashr qilingan 2025-12-19
Iqtibos
Аннотация
Mazkur maqolada moliyaviy texnologiyalar (fintech) sohasi global hamda
mahalliy miqyosda iqtisodiy o’sish, moliyaviy inklyuziya hamda raqamli
transformatsiya uchun asosiy katalizator sifatida qabul qilinmoqda.
O’zbekistonda “Click” va “Payme” kabi raqamli to’lov platformalari tez
sur’atda rivojlanib, aholining aksariyat qismini qamrab olgan. Shu bilan
birga, raqamli tizimlarning keng tarqalishi operatsion xavflarnikiberhujumlar, tizim nosozliklari, regulyatorlik talablari hamda inson
xatosi kabi omillarni kuchaytirmoqda. Ushbu maqola O’zbekistondagi
ikkita yetakchi fintech platformasi -“Click” va “Payme”ni operatsion xavflar
nuqtai nazaridan qiyosiy tahlil qilish orqali ularning barqarorligi,
xavfsizlik tizimlari hamda xavfni boshqarish samaradorligini baholashga
qaratilgan. Tadqiqot natijalari sifatida ikkala platforma ham operatsion
xavflarga duch kelgan bo’lsa-da, Payme AI asosidagi monitoring tizimi va
Uzum ekotizimiga integratsiyasi tufayli ba’zi jihatlarda afzallikka ega
ekanligi ko’rsatildi. Shu bilan birga, tizimning markazlashtirilgan tuzilishi,
regulyatorlik muhitidagi noaniqlik hamda foydalanuvchi savodxonligi
yetishmovchiligi kabi umumiy xavflar ham aniqlandi.
Библиографические ссылки
- Arner D. W., Barberis J., Buckley R. P. The evolution of fintech: A new
- post-crisis paradigm? // Georgetown Journal of International Law. –
- – Vol. 47, № 4. – P. 1271–1319.
- Basel Committee on Banking Supervision (BCBS). Principles for the
- sound management of operational risk. – Basel: Bank for
- International Settlements, 2021. – 42 p. – URL:
- https://www.bis.org/bcbs/publ/d516.htm (sana: 15.12.2025).
- CB Insights. State of fintech 2024: Market trends and investment
- outlook. – New York: CB Insights, 2024. – 68 p. – URL:
- https://www.cbinsights.com/research/report/fintech-trends2024/ (sana: 16.12.2025).
- Click UZ. Annual security and transparency report 2023. – Toshkent:
- Click UZ, 2023. – 32 p. – URL: https://click.uz/transparency (sana:
- 12.2025).
- Creswell J. W., Plano Clark V. L. Designing and conducting mixed
- methods research. – 3rd ed. – Los Angeles: SAGE Publications, 2017.
- – 456 p.
- Gomber P., Kauffman R. J., Parker C., Weber B. W. On the fintech
- revolution: Interpreting the forces of innovation, disruption, and
- transformation in financial services // Journal of Management
- Information Systems. – 2018. – Vol. 35, № 1. – P. 220–265. – DOI:
- 1080/07421222.2018.1440766.
- Google Play Store. Click – Mobile payment app: User reviews. – 2024.
- – URL: https://play.google.com/store/apps/details?id=uz.click
- (sana: 12.12.2025).
- MyFinance.uz. User reviews and complaints regarding Click and
- Payme services [Elektron resurs]. – 2023–2024. – URL:
- https://myfinance.uz/forum (sana: 14.12.2025).
- O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki. Elektron to‘lov tizimlari
- to‘g‘risidagi nizom (№ 3456-son qaror). – Toshkent: O‘zR MB, 2023.
- – 18 b.
- O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki. Raqamli moliyaviy
- inklyuziya va operatsion xavflarni kuzatish bo‘yicha hisobot (2020–
- . – Toshkent: O‘zR MB, 2024. – 45 b.
- O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi. Fintech sohasini
- rivojlantirish strategiyasi (2022–2026). – Toshkent: VM, 2022. – 24
- b.
- Stake R. E. The art of case study research. – Thousand Oaks: SAGE
- Publications, 1995. – 184 p.
- Uzum Holding. Uzum ESG va xavfsizlik shaffoflik hisoboti 2024. –
- Toshkent: Uzum Holding, 2024. – 56 b. – URL:
- https://uzum.uz/en/transparency (sana: 11.12.2025).
- World Bank. Fintech in emerging markets: Opportunities, risks, and
- policy implications. – Washington, DC: World Bank Group, 2023. –
- p. – DOI: 10.1596/978-1-4648-1987-2.
- Yin R. K. Case study research and applications: Design and methods.
- – 6th ed. – Los Angeles: SAGE Publications, 2018. – 320 p.
- Apple App Store. Payme – Payments & Transfers: User reviews. –
- – URL: https://apps.apple.com/uz/app/payme (sana:
- 12.2025).